Η παγίδα της “κοινής λογικής” – Της Βέρας Κοσμά
Όπως είχε πεί και ο φιλόσοφος Βολταίρος “Η κοινή λογική δεν είναι και τόσο λογική”… Και δεν πρέπει να απορούμε με απόψεις, πράξεις και αντιδράσεις τρίτων.
“Πως γίνεται να μην σκέφτηκε αυτό;”, “Οποιοσδήποτε λογικός άνθρωπος δεν θα έπραττε με αυτό τον τρόπο”, “Αυτά τα πράγματα είναι αυτονόητα, δεν χρειάζονται περαιτέρω εξήγηση”. “Εννοείται πως αν σε αγαπά θα σε ψάξει”. “Αν σε θέλει στη δουλειά θα σε κρατήσει”. Οι παραπάνω είναι μόνο μερικές φράσεις τις οποίες συναντάμε καυθημερινά και περιέχουν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο την έννοια της λογικής! Τί έιναι όμως η κοινή λογική;
Η αρχική έννοια της κοινής λογικής αναφέρεται σ’ αυτή τη λογική που είναι ίδια ανάμεσα σε όλους τους ανθρώπους και δεν απαιτεί ειδική γνώση ή εκπαίδευση. Ένας εργάτης ή ένας γεωργός έχουν την ίδια “κοινή λογική” με έναν γιατρό, έναν αρχιτέκτονα ή έναν καθηγητή. Το πώς για παράδειγμα θα αντιδράσει κάποιος σε περίπτωση σεισμού ή πυρκαγιάς ανήκει στα αυτονόητα.
Όταν όμως η επίκληση του “κοινού νου” γίνεται για τη διατύπωση και δικαιολόγηση κρίσεων οποιασδήποτε μορφής τότε παύει να ισχύει και η προϋπόθεση της γενικής αποδοχής του. Στην περίπτωση αυτή η κοινή λογική δεν μπορεί να θεωρείται πλέον ενιαία. Ο κάθε άνθρωπος εκφράζεται, λειτουργεί, πράττει με βάση της δικής του λογικής. Κάποιοι, μπορεί να ενστερνίζονται τον ίδιο τρόπο σκέψης, ενώ κάποιοι άλλοι, μπορεί να τον θεωρούν παράλογο και χωρίς υπόσταση.
Όταν πιστεύουμε ότι κάποιος δεν έχει κοινή λογική, είναι συνήθως από θυμό που δεν κάνει κάτι ακριβώς όπως θα το κάναμε οι ίδιοι. Σκεπτόμενοι με αυτό τον τρόπο, αποκαλύπτουμε ότι περιμένουμε από όλους να σκέφτονται, να φαίνονται και να συμπεριφέρονται ακριβώς όπως κάνουμε εμείς – αλλά αυτό είναι το παράλογο. Στην πραγματικότητα, μας λείπει η συμπόνια για τους άλλους, και δεν έχουμε κατανόηση για τις διαφορές μεταξύ μας.
Κάποιες φορές όταν ένα άτομο κάνει κάτι διαφορετικό από εμάς ίσως σκεφτούμε πως είναι αγενής, το κάνει για να μας σπάσει τα νεύρα, δεν μας αγαπά, είναι παράξενος ή ανόητος. Αλλά αυτό που είναι συνηθισμένο για σένα μπορεί να είναι πλήρες μυστήριο για τον άλλον και αυτό που είναι αυτονόητο για τον άλλον μπορεί να είναι απίστευτα ασυνήθιστο, περίεργο ή και ξένο για σένα.
Δεν είμαστε όλοι οι ίδιοι – όλοι έχουμε διαφορετικό τρόπο να κάνουμε πράγματα. Όλοι έχουμε διαφορετικές προτεραιότητες. Όλοι έχουμε διαφορετικές προκαταλήψεις και διαφορετική στάση για τα πράγματα μέσα στη ζωή μας. Μόνο όταν μοιραζόμαστε κοινές εμπειρίες, κοινά μαθήματα μπορούμε να μοιραστούμε μια κοινή λογική – και αυτό είναι απίστευτα σπάνιο, αν όχι εντελώς αδύνατο.
Έχοντας το πιο πάνω υπόψη ίσως κάνουμε το πρώτο βήμα για να αποδεχτούμε τον εαυτό μας και κατά συνέπεια τους άλλους. Ας αφήσουμε πίσω μας το τι θα κάναμε εμείς, πως θα αντιδρούσαμε ή τη «κοινή λογική» της κοινωνίας μας. Μην ξεχνάμε πως η «κοινή λογική» της κοινωνίας μας σου μαθαίνει πως τα καλά πράγματα έρχονται σε αυτούς που έχουν υπομονή και περιμένουν, δεν σε μαθαίνει πως πρέπει να παλέψεις, να διεκδικήσεις και να κάνεις λάθη για να τα κατακτήσεις.
Και καταλήγουμε όλοι καταπιεσμένες προσωπικότητες, με υστερίες, κρίσεις πανικού, αϋπνίες και αναπάντητα ερωτήματα τύπου: Γιατί η ζωή δεν σου τα έφερε όπως ήθελες; Γιατί οι άλλοι δεν έπραξαν όπως θα έπραττες εσύ;
