Τα άτομα με αναπηρίες ζουν ένα καθεστώς μόνιμης εξορίας σε μια χώρα που συμπεριφέρεται σαν να μην υπάρχουν
Του Λώρενς Καλογραιάδη
Ένα από τα πιο δύσκολα δεδομένα της ανθρώπινης ύπαρξης είναι ότι δεν μπορούμε να κατανοήσουμε ποτέ πλήρως τη θέση ενός άλλου ατόμου. Η εμπειρία της ζωής είναι τόσο προσωπική και υποκειμενική, που κάτι χάνεται στην προσπάθεια να δούμε τα πράγματα από τα μάτια ενός άλλου ατόμου, ανεξαρτήτως από τις καλές μας προθέσεις και τις πληροφορίες που έχουμε στη διάθεσή μας.
Πρέπει να ομολογήσω ότι η πραγματικότητα αυτή είναι ιδιαίτερα έντονη όταν δραστηριοποιείται κανείς στους τομέα της ψυχικής υγείας. Παρά τη δυσκολία να καταλάβει πλήρως την θέση του άλλου, ο κάθε επαγγελματίας ψυχικής υγείας έχει το καθήκον να προσπαθήσει να κατανοήσει όσο παραπάνω μπορεί τη θέση του σύνεδρου του, και να παρέχει κάτι που να είναι κάπως χρήσιμο, κάτι που ίσως να κάνει κάποια διαφορά.
Με αυτά κατά νου, είναι πλέον η 4η χρονιά που συνεργάζομαι με την Παγκύπρια Οργάνωση Αποκατάστασης Αναπήρων (ΠΟΑΑ) Λεμεσού. Έχοντας περάσει τόσο πολύ χρόνο με τα μέλη και τις οικογένειές τους, είναι οδυνηρά εμφανές ότι το χάσμα μεταξύ της καθημερινότητας ενός αρτιμελούς ατόμου και ενός ατόμου με αναπηρίες είναι τεράστιο. Ένα μέλος συνόψισε την καθημερινή του εμπειρία με τα εξής λόγια: “Νιώθω ότι με άφησαν οι γύρω μου αλλά και η κυβέρνηση να σαπίσω στη γωνία”.
Είναι δύσκολο να γίνει αντιληπτό πώς ακόμη και η πιο απλή δραστηριότητα απαιτεί τεράστιο προγραμματισμό και κόπο. Ακόμη και η μετάβαση στο σούπερ μάρκετ απαιτεί αμέτρητες τηλεφωνικές κλήσεις και συντονισμό. Για κάποια μέλη, μόνο και μόνο το να σηκωθούν από το κρεβάτι το πρωί απαιτεί πολλαπλά χάπια, από παυσίπονα έως αγχολυτικά.
Και όλα αυτά να λαμβάνουν μέρος μέσα σε ένα πλαίσιο αβεβαιότητας για το πώς θα καλύψουν τις ανάγκες τους, οικονομικές αλλά και συναισθηματικές, καθώς τις περισσότερες φορές οι συμπατριώτες μας που ζουν με αναπηρίες βρίσκονται αντιμέτωποι με μια αγορά εργασίας που δεν τους δίνει την ευκαιρία να συμμετάσχουν. Όλο αυτό όχι μόνο προκαλεί ανησυχίες για το πώς θα φροντίσουν τους εαυτούς τους και τις οικογένειες τους, αλλά ταυτόχρονα τους αφαιρεί και την ευκαιρία να νιώσουν ότι είναι άτομα που είναι χρήσιμα και έχουν κάτι να δώσουν.
Και εδώ είναι, πιστεύω, το πιο δυσνόητο σημείο: ότι ζούμε σε ένα πλαίσιο χωρίς ουσιαστική προσβασιμότητα, χωρίς ευκαιρίες για πραγματική και νοηματοδοτημένη απασχόληση, και χωρίς τρόπους συμμετοχής στην απλές (για τους πλείστους) καθημερινές χαρές της ζωής. Για αυτό εξάλλου φτάνουν πολλά άτομα με αναπηρίες στο συμπέρασμα ότι ο περίγυρος τους αγνοεί συνειδητά την ύπαρξη τους, ότι τους αποξενώνει η ίδια η κοινωνία, το ίδιο το κράτος, ή ακόμη και οι ίδιες τους οι οικογένειες.
Βιώνουν μια βαθιά, έντονη αίσθηση μοναξιάς και απομόνωσης. Εάν είμαστε ειλικρινείς, ζουν ένα καθεστώς μόνιμης εξορίας σε μια χώρα που συμπεριφέρεται σαν να μην υπάρχουν.
Ωστόσο, παρά το ότι τα πλείστα άτομα με αναπηρίες ζουν όλες αυτές τις συστηματικές προκλήσεις και απογοητεύσεις που καταρράκωναν τους πλείστους μας, συνάντησα ανάμεσα στα μέλη της ΠΟΑΑ Λεμεσού μερικούς από τους πιο εντυπωσιακούς και δυνατούς ανθρώπους που έχω γνωρίσει ποτέ στη ζωή μου. Είναι πραγματικά τιμή για εμένα που έχω την ευκαιρία να μοιράζομαι χρόνο και χώρο μαζί με αυτά τα άτομα μέσα στο πλαίσιο της ψυχοθεραπείας. Δεν είναι συχνά που συναντά κανείς ανθρώπους που αποδεικνύουν μέρα παρά μέρα ότι έχουν μέσα τους αγάπη, σθένος και ακεραιότητα χαρακτήρα παρά τις ασταμάτητες δοκιμασίες που περνούν.
Για αυτό αξίζει πιστεύω, μετά από χιλιάδες ώρες συνεδριών με τα μέλη της ΠΟΑΑ Λεμεσού, θα προσπαθήσω να συνοψίσω τις ανησυχίες τους όσο το δυνατόν πιο ξεκάθαρα, ώστε να τις μεταφέρω στα άτομα που δεν είχαν την ίδια ευκαιρία να γνωρίσουν τις καταστάσεις όπως εγώ:
Αυτό που ζητούν τα άτομα με αναπηρίες δεν είναι κάποιο είδος βοήθειας και σίγουρα δεν θέλουν την λύπηση των γύρω τους. Θέλουν κάτι πολύ πιο απλό και ουσιώδες: θέλουν σεβασμό. Απαιτούν τον σεβασμό που υπονοεί ότι η κοινωνία τους αντιμετωπίζει ως ίσους και, ίσως περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, ως άτομα που έχουν αξία. Είναι μέσω αυτού του σεβασμού που θα μπορέσουν να πετύχουν αυτά που είναι αυτονόητα για τους πλείστους: την ελευθερία και την αυτονομία.
Οι αλλαγές αυτές απαιτούν σε αρχικό επίπεδο τον σεβασμό στις υποδομές πρόσβασης, την απαίτηση από τις τοπικές αρχές να εφαρμόζονται οι σχετικές νομοθεσίες, και ίσως σημαντικότερο από όλα, την αποδοχή ένταξης ατόμων με αναπηρίες σε όλα τα σύνολα, όλους τους χώρους, και όλες τις ευκαιρίες που διαθέτουν οι υπόλοιποι.
Ελπίζω να κατάφερα να τιμήσω με τα πιο πάνω λόγια αυτά που μοιράστηκαν μαζί μου τα μέλη της ΠΟΑΑ Λεμεσού τα τελευταία χρόνια, χωρίς να αδικήσω αυτά που μου έχουν μεταφέρει. Προσπαθώ απλώς να διαδώσω το μήνυμα σε όσα το δυνατόν περισσότερα άτομα. Λαμβάνοντας αυτό υπόψη, παρακαλώ μη διστάσετε να επικοινωνήσετε απευθείας με τα στελέχη της ΠΟΑΑ Λεμεσού για οποιεσδήποτε πληροφορίες σχετικά με τις δραστηριότητές τους, οι οποίες συμπεριλαμβάνουν και τις δικές μου υπηρεσίες στα μέλη ως ψυχοθεραπευτής.
Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί τους στα:
Poaa.Lemesou@cytanet.com.cy και 25-877878
του Λώρενς Καλογραιάδη
Ψυχολόγος/ψυχοθεραπευτής.
Διοικητικός Σύμβουλος, Παγκύπριος Σύνδεσμος Ψυχοθεραπευτών.
Κάνουν εξαιρετική δουλειά και χρειάζονται την συμβολή μας επειδή παρά τις ήδη άφθονες επιτυχίες, υπάρχουν ακόμη πάρα πολλά που πρέπει να γίνουν. Ας κάνουμε όλοι το κομμάτι μας τότε, έτσι ώστε ο στόχος της ουσιαστικής κοινωνικής αποκατάστασης των συμπολιτών μας με αναπηρίες να γίνει πραγματικότητα.
