Ναι, έχεις κάνει πολλά λάθη. Και θα κάνεις άλλα τόσα από δω και στο εξής – Του Ζανέττου Λουκά
Αρκεί να έχεις την αυτογνωσία ώστε να μάθεις απ’ αυτά. Σ’ αυτό το άρθρο θα μάθεις πως να επιλέγεις ανθρώπους δίπλα σου και πως να διαολοστέλνεις αυτούς που κουβαλάνε κακία μέσα τους. Όλοι κάνουν λάθη. Αλλά τα μόνα πραγματικά λάθη είναι αυτά από τα οποία δεν μαθαίνουμε τίποτα. Δεν μου πήρε αρκετό χρόνο να το γράψω, αλλά μου πήρε χρόνια να το ολοκληρώσω στις σκέψεις μου. Προσπάθησα να το αναλύσω όσο πιο απλά γίνεται και δίνω λύσεις τις οποίες, εξηγώ ακόμη και με χημικούς όρους. Γιατί πολύ απλά η ζωή είναι πολύ μικρή για να την περάσεις με στενόμυαλους.
Συχνά – πυκνά σκέφτομαι ποια είναι η πιο σημαντική δεξιότητα της ζωής του ανθρώπου. Θα έλεγα ότι είναι ένα από τις «γλυκές» σκέψεις που βασανίζουν το μυαλό μου. Παλαιότερα έλεγα η δύναμη της εξέλιξης και της μετάλλαξης, αργότερα το γενίκευα στη πλουραλιστική σκέψη, τελευταία όμως έχω καταλήξει ότι η πιο σημαντική δεξιότητα ζωής είναι η αυτογνωσία, καθώς είναι μια από τις πιο σπάνιες ιδιότητες των ανθρώπων, η οποία χρειάζεται ψάξιμο για να την ανακαλύψεις, δουλειά για να την εξελίξεις, αλλά και ίσως εξωτερική βοήθεια (κοντινό περιβάλλον, επαγγελματία ειδικό) ώστε να την ενσωματώσεις.
Η κατάληξη μου γεννήθηκε μέσα από καθημερινές σκέψεις και συζητήσεις, κυρίως με άτομα που μου είναι άγνωστα. Με βοήθησαν πολύ οι συζητήσεις στο podcast του Zulucast Talk, καθώς εκεί η συζήτηση, κυρίως με επαγγελματίες ειδικούς με βοήθησε να τεκμηριώσω καλύτερα τις απόψεις μου. Αποφάσισα να κάνω σιωπηλά μία έρευνα σε ανθρώπους που μέσω ερωτήσεων μου, με βοήθησε να ανακαλύψω μερικές αλήθειες, αλλά και να καταρρίψω κάποιους μύθους όσο αφορά την αυτογνωσία, τι είναι η αυτογνωσία και τι χρειάζεται για να βελτιωθεί ένας άνθρωπος. Διαπίστωσα ότι παρόλο που οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι έχουν αυτογνωσία, εντούτοις η αυτογνωσία είναι μια πραγματικά σπάνια ιδιότητα, καθώς υπολογίζεται ότι ανά 10,000 ανθρώπους περίπου, μόνο το 35%-45% αυτών πληρούν πραγματικά τα κριτήρια.
Τι σημαίνει στην πραγματικότητα αυτογνωσία; Αν και είναι περίπλοκο καθώς υπάρχουν αρκετά είδη, όμως η αυτογνωσία σε γενικές γραμμές είναι ουσιαστικά η ικανότητά μας να ανιχνεύουμε τις δικές μας συμπεριφορές, σκέψεις και συναισθήματα. Για παράδειγμα αν μπορείτε να αντιληφθείτε πότε αισθάνεστε παράλογα αναστατωμένοι, ταραγμένοι ή απογοητευμένοι τότε έχετε αυτογνωσία για τα εσωτερικά σας συναισθήματα. Αυτό όμως ως αναγνώριση δεν πρόκειται να σας εξελίξει και φυσικά δεν θα σας βοηθήσει να το ξεπεράσετε. Κάποια πρωινά, νιώθω ότι είμαι λίγο αναστατωμένος. Θα έλεγα κάπως κακόκεφος. Έτσι απλά ζω και αναπνέω μαζί του. Το νιώθω. Όμως αυτό δεν είναι αρκετό καθώς ενώ γνωρίζω ότι είμαι κακόκεφος, δεν έχω κάνει κανένα σημαντικό βήμα στην εξέλιξη του, όπως:
α) να το παρατηρήσω και να λειτουργήσω ως παρατηρητής του. Για παράδειγμα: «Ίσως είχα μια δύσκολη συζήτηση με κάποιον χθες. Ίσως έφαγα κάτι που δεν μου έκατσε καλά. Ίσως δεν κοιμήθηκα καλά. Ίσως κάτι με επηρεάζει αυτή τη περίοδο».
β) να το διορθώσω ή να το συντηρήσω ανάλογα με τις επιθυμίες μου. Για παράδειγμα: «Σήμερα αντιλήφθηκα ότι λόγω της αναστάτωσης και της κακοκεφιάς μου, θα περάσω ολόκληρη τη μέρα μου, μ’ αυτό το ύφος και θα το έχω υπόψη μου για να μην φταίξω άλλους ανθρώπους».
γ) να αναρωτηθώ και να προσπαθήσω να βρω τι πυροδότησε το υπάρχον συναίσθημα μου. Για παράδειγμα: «Αναρωτιέμαι αν υπάρχει κάτι που μπορεί να το προκαλεί». Μ’ αυτόν τον τρόπο, καθώς προχωράω όλη την ημέρα, δεν θα επικρίνω τους άλλους – θα ξέρω ότι δεν είμαι σε μια κανονική γραμμή βάσης και ότι θα πρέπει να είμαι ιδιαίτερα προσεκτικός.
Ένας πολύ εύκολος τρόπος για να αποκτήσετε αυτογνωσία είναι να παρατηρήσετε τι δεν σας αρέσει στους άλλους ανθρώπους. Τι σε εξοργίζει στους άλλους; Τι σας στεναχωρεί σ’ αυτούς; Τι είναι αυτό που πυροδοτεί και γεννάει τη σπίθα μέσα σας ώστε να γίνει έκρηξη. Αυτό ονομάζεται ψυχολογική προβολή. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να διδάσκεται σε κάθε σχολείο σε όλο τον κόσμο.
Γιατί πολύ απλά, όλοι κάνουμε λάθη. Όλοι! Καθημερινά. Αυτοί που φοβούνται να σας κοιτάξουν κατάματα, να απολογηθούν, να κατεβάσουν τις γραμμές τους και να ευθυγραμμιστούν με τις δικές σας, που δεν εκφράζουν τα συναισθήματα τους, που φοβούνται να κλάψουν γιατί θα εκτεθούν δεν σας χρειάζονται. Γιατί όπως πολύ σοφά είπε κάποτε και η Σαρλότ Μπροντέ:
«Το κλάμα δεν σημαίνει ότι είσαι αδύναμος. Από τη γέννηση, ήταν πάντα ένα σημάδι ότι είσαι ζωντανός».
Όπως ανέφερα στην αρχή του άρθρου η αυτογνωσία χρειάζεται ψάξιμο για να την ανακαλύψεις, δουλειά για να την εξελίξεις, αλλά και ίσως εξωτερική βοήθεια από κάποιο κοντινό σου άτομο που γνωρίζει αρκετά για σένα ή καλύτερα ένα επαγγελματία ειδικό όπως π.χ. σύμβουλο ψυχική υγείας ή coach, ώστε να σε βοηθήσει να την ενσωματώσεις.
Αφού ανακαλύψεις την αυτογνωσία και την ενσωματώσεις ως σημαντική δεξιότητα της ζωής σου, τότε υπάρχουν τρεις διαφορετικοί τρόποι που προσωπικά βελτίωσαν πραγματικά την αυτογνωσία μου. Είναι όλα εύκολα να γίνουν και δεν χρειάζονται πολύ χρόνο. Το σημαντικό στοιχείο όμως είναι ότι πρέπει συστηματικά να το κάνετε με συνέπεια έτσι ώστε να δείτε αποτελέσματα.
Το πρώτο είναι ο διαλογισμός καθώς σας βοηθάει να συνειδητοποιήσετε τι συμβαίνει γύρω σας και, το πιο σημαντικό, τι συμβαίνει μέσα σας. Με το διαλογισμό μπορείτε να παρακολουθείτε το μυαλό σας, τις σκέψεις σας και τα συναισθήματά σας χωρίς να τα κρίνετε ή να τα καταπνίγετε. Μπορείτε ακόμη να αισθανθείτε πότε το σώμα σας είναι σφιγμένο ή αν κουβαλάτε περισσότερη ένταση από πριν.
Το δεύτερο είναι να κρατάτε ένα σημειωματάριο ή ένα ημερολόγιο σκέψεων. Το ημερολόγιο μας βοηθάει να διαβάσουμε πραγματικά τι σκεφτόμαστε, ώστε να μπορέσουμε να το αναλύσουμε, αλλά και να δημιουργήσουμε νέα μοτίβα σκέψης ώστε να αντικαταστήσουν τα προηγούμενα. Πιστέψτε με αυτός ο τρόπος δημιουργεί θαύματα καθώς μας βοηθάει να αλλάζουμε σκέψεις. Το να μεταφέρετε τις σκέψεις σας σε ένα κομμάτι χαρτί θα σας βοηθήσει να αποκτήσετε περισσότερη επίγνωση, αποστασιοποίηση, αντικειμενικότητα και ακόμη και έλεγχο πάνω τους.
Το τρίτο είναι να ‘ρθείτε αντιμέτωποι με τον εαυτό σας. Μία δυνατή πρόκληση! Αμφισβητήστε τις σκέψεις σας. Προκαλέστε τις πεποιθήσεις σας αλλά και τον τρόπο ζωής σας. Δώστε νέες λύσεις και προτάσεις. Θα σας είμαι απόλυτα ειλικρινής. Αυτό είναι το πιο δύσκολο, όχι στην πράξη αλλά στην σωστή υλοποίηση. Μην ασκήσετε κριτική και προς Θεού μην αυτομαστιγωθείτε. Απλά συμφωνείστε – διαφωνήστε. Και το πιο σημαντικό, να είστε πρόθυμοι να ακούσετε κάτι που δεν θέλετε να ακούσετε. Όταν προέρχεται από μέσα σας, μπορεί να σας ταρακουνήσει για λίγο, αλλά θα οδηγήσει σε μία τεράστια ανάπτυξη στη ζωή σας.
Αυτό, αγαπητέ μου φίλε/η, είναι αυτό που ξεχωρίζει αυτούς που κάνουν λάθη, τα αποδέχονται, τα δουλεύουν εσωτερικά, ψάχνουν λύσεις, ζητάνε συγνώμη αν έχουν βλάψει τρίτους και προχωράνε μαθαίνοντας απ’ αυτά. Αυτοί για μένα είναι πραγματικοί νικητές, τους θεωρώ ικανούς και έξυπνους και προσπαθήστε να τους έχετε φίλους, συνεργάτες, κτλ.
Οι άνθρωποι που κάνουν το αντίθετο, θεωρούν ότι είναι αλάνθαστοι, δε μαθαίνουν απ’ αυτά, δεν γνωρίζουν πως γράφονται οι λέξεις «Συγνώμη», «έκανα λάθος», «απολογούμαι», «θα το διορθώσω», τότε δε χρειάζεται να βρίσκονται κοντά σας, καθώς είναι στα όρια της ηλιθιότητας και μόνο αναστάτωση η παρουσία τους θα σας φέρνει. Γιατί πολύ απλά, όλοι κάνουμε λάθη. Όλοι! Καθημερινά. Αυτοί που φοβούνται να σας κοιτάξουν κατάματα, να απολογηθούν, να κατεβάσουν τις γραμμές τους και να ευθυγραμμιστούν με τις δικές σας, που δεν εκφράζουν τα συναισθήματα τους, που φοβούνται να κλάψουν γιατί θα εκτεθούν δεν σας χρειάζονται. Γιατί όπως πολύ σοφά είπε κάποτε και η Σαρλότ Μπροντέ:
«Το κλάμα δεν σημαίνει ότι είσαι αδύναμος. Από τη γέννηση, ήταν πάντα ένα σημάδι ότι είσαι ζωντανός».
Φανταστείτε δύο τέτοιου είδους άνθρωποι να βρίσκονται σε ένα δωμάτιο, σε ένα διαμέρισμα, σε ένα γραφείο, σε μία σχέση, σε ένα γάμο, σε μία οικογένεια. Είναι σαν να ενσωματώνεις ραδιενεργό ουράνιο (U-235) μαζί με νετρόνια (N0). Δημιουργείς μία ατομική βόμβα. Γι’ αυτό αξίζει να προσέχουμε τις επιλογές ανθρώπων, όχι ως βάση μόνο την εξωτερική εμφάνιση, αυτό είναι το πρώτο στάδιο, αλλά και με βάση την εσωτερική όψη και το αν ο άνθρωπος που βρίσκεται απέναντι μας γνωρίζει τι εστί αυτογνωσία και πως αντιδράει όταν κάνει ένα λάθος.
Δύο ήρεμα ρεύματα νερού δεν είναι πρόβλημα. Αλλά αν συναντηθούν αντίθετα ρεύματα, θα δημιουργηθεί μια θανατηφόρα δίνη. Η χλωρίνη και η αμμωνία είναι κοινά προϊόντα οικιακής χρήσης. Ανακατέψτε τα μαζί και παίρνετε θανατηφόρο αέριο: τη χλωραμίνη (NH2Cl).
