Η αλληλοβοήθεια αλλάζει την κοινωνία, όχι η φιλανθρωπία!
Του Παντελή Θεοδοσίου
Ο Δεκέμβριος αποτελεί τον τελευταίο μήνα του χρόνου, παρότι το λατινικό του όνομα (Decembrius) δηλώνει ότι είναι ο δέκατος.
Οι Ρωμαίοι στις 25 Δεκεμβρίου γιόρταζαν τα Σατουρνάλια, την γέννηση του αήττητου ήλιου. Η εκκλησία μας για πιο εύκολη μετάβαση καθιέρωσε τη γέννηση του Χριστού την συγκεκριμένη μέρα μιας και ο Χριστός είναι ο Ζωοδότης Ήλιος της δικαιοσύνης. Ο λαός αναφέρεται στον Δεκέμβριο με τις λέξεις Χριστουγεννιάτης, Χιονιάς, Βρομαλίτης, Χριστουγεννάρης, Άσπρος και Γιορτάρης. Το τελευταίο προσωνύμιο χαρακτηρίζει το μήνα μιας και τον Δεκέμβρη γιορτάζουν συνολικά 50 Άγιοι.
Δεκέμβριος! Ο αγαπημένος μου μήνας όταν ήμουν παιδί. Κάθε Δεκέμβριο η ίδια αγωνία! Να ανοίξω το κουτί που είχε μέσα την ξύλινη φάτνη και να την βάλω κάτω από το δέντρο. Εγώ και κανένας άλλος. Τόσος εγωισμός επιτέλους! Βάζαμε κάτω από το δέντρο την ίδια φάτνη κάθε χρόνο, αλλά δεν με ένοιαζε. Την είχε αγοράσει η μάνα μου το 1981 λίγες μέρες πριν γεννηθώ. Άλλες εποχές τότε! Τα πράγματα είχαν ποιότητα και αξία. Δεν τα πετούσαμε και σαφώς δεν αγοράζαμε κάτι καινούργιο απλά και μόνο για να πούμε ότι έχουμε το τελευταίο μοντέλο. Την έχω ακόμα αυτήν την φάτνη. Την πήρα «καταλάθος» από το πατρικό μου, όταν μετακόμισα σε άλλο σπίτι μετά τον γάμο μου. Ρετρό chic κομμάτι, όπως λέει και μια φίλη μου ψωνάρα. Πλέον, οι φάτνες δεν υπάρχουν σε κανένα σπίτι. Δεν είναι στην μόδα πια. Τα Χριστούγεννα δεν έχουν την ίδια αύρα πλέον. Η γέννηση του Θεανθρώπου αντικαταστάθηκε από κιτς πλαστικά κινέζικα στολίδια της μιας σεζόν. Τραγικό, αλλά η παγκοσμιοποίηση αναγκάζει έναν πάμφτωχο βουδιστή ή μουσουλμάνο εργάτη να φτιάχνει χριστιανικά στολίδια με μισθό ένα δολάριο την ημέρα!
Δεκέμβριος και παρά το κρύο παίζαμε στους δρόμους. Από τις κουζίνες της γειτονιάς έρχονταν μυρωδιές από κανέλα, μοσχοκάρυδο, ζάχαρη άχνη και μέλι. Οι νοικοκυρές αντάλλαζαν συνταγές για κουλουράκια στις αυλές των σπιτιών. Δοκίμαζαν η μία τα μελομακάρονα της άλλης και έκαναν ειλικρινή κριτική χωρίς να θίγεται καμιά τους. Στις μέρες μας, τα σπιτικά εδέσματα δεν τα μοιράζεται και δεν τα μυρίζεται κανείς. Φτιάχνονται σε περίκλειστα σπίτια και κριτικάρονται μόνο από φωτό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Κάνουμε like με το δεξί χέρι και με το αριστερό σκουπίζουμε τα σάλια μας. Οι επισκέψεις σε σπίτια φίλων και συγγενών απαγορεύονται. Ανταλλάζουμε ευχές με βιντεοκλήσεις και μοιράζουμε ηλεκτρονικά φιλιά. Oι τοίχοι των σπιτιών μας από σπατουλαρισμένη γυψοσανίδα μοιάζουν τόσο αδιαπέραστοι και σκληροί λες και είναι πέτρινοι. Σωστά «καταφύγια», όπως μας είπε και ο παππούς Πρόεδρος σε ένα από τα παραμύθια του. Μέχρι και ο κακός λύκος βαρέθηκε να φυσάει και έγινε αόρατος εχθρός μπας και μπορέσει να τρυπώσει μέσα!
Δεκέμβριος και στο μυαλό μου ξυπνά η μέρα των Χριστουγέννων. Ξύπνημα αξημέρωτα, νηστικοί με τα χνώτα μας να μυρίζουν και βουρ για την εκκλησία για να μεταλάβουμε! Στη διαδρομή μέχρι την εκκλησία μέσα από τα θολωμένα παράθυρα του αυτοκινήτου, χάζευα τη στολισμένη πόλη και νευρίαζα με τα ακατάστατα τοποθετημένα λαμπιόνια στα δέντρα. Η χριστουγεννιάτικη θεία λειτουργία μου φαινόταν ατελείωτη. Οι σαράντα μέρες αυστηρής νηστείας που προηγήθηκαν έκαναν την κουζίνα της μάνας μου να μοιάζει με την γη της επαγγελίας. Μπαίναμε στο σπίτι μετά την εκκλησία και τσακίζαμε οτιδήποτε μη νηστίσιμο βρίσκαμε μπροστά μας και ειδικά το γλάσο από το Christmas cake, αφήνοντας το κέικ τσιτσίδι. Οι φωνές της μάνας μου ακούγονταν σε όλη την γειτονιά. Αυτή τη γυμνή αλήθεια είχαν κατά την παιδική μου ηλικία τα Χριστούγεννα.
Δεκέμβριος και οι καθωσπρέπει κυράτσες με έξι χέρια σουβά πάνω στα μποτοξαρισμένα τους μούτρα θα πάρουν σβάρνα όλες τις φιλανθρωπικές εκδηλώσεις για να προβληθούν. «Δεκέμβριος μήνας αγάπης» λένε με χαρά στις κάμερες και δίνουν τον οβολό τους. Για αυτές, φτώχια υπάρχει κάθε Δεκέμβριο. Τους υπόλοιπους μήνες οι φτωχοί έχουν φαγητό, νερό, πληρωμένα ενοίκια και πλεόνασμα μετρητών για ψώνια στο Μιλάνο. Κάθε Δεκέμβριο, η ίδια απροσδιόριστη ανακατωσούρα στο στομάχι μόνο και που τις βλέπω. Στα κενά τους μάτια, όλοι οι συμβολισμοί που κρύβει ο μήνας Δεκέμβριος γίνονται άστοχοι παραλληλισμοί. Για εμένα, άλλο η φιλανθρωπία και άλλο η αλληλοβοήθεια. Η show off φιλανθρωπία συμβαδίζει με την καπιταλιστική ανισότητα μιας και το προνόμιο το κατέχει μόνο ο άνθρωπος του «έχειν». Αντιθέτως, η αλληλοβοήθεια είναι το έμφυτο χαρακτηριστικό του ανθρώπου που δημιουργεί αθόρυβα δεσμούς και δομές αλληλεγγύης σε καταστάσεις έλλειψης και φτώχειας.
Δεκέμβριος και φέτος ειδικά επιβάλλεται να στολίσω την φάτνη κάτω από το δέντρο μου. Να αφηγηθώ στην κόρη μου όλες τις μαγικές στιγμές, την αγάπη, την λάμψη και την χαρά που κουβαλάει αυτή η φάτνη 39 χρόνια τώρα και πόσο απαραίτητη μου είναι ειδικά φέτος. Αφήνω την ψυχή μου να τρέξει ελεύθερη στην εποχή που ήμουν παιδί και όλα τα ανέφικτα έμοιαζαν εφικτά. Κόντρα στον εγκλεισμό, ανοίγω την πόρτα του σπιτιού μου, γιατί η αλληλοβοήθεια θα αλλάξει την κοινωνία και όχι η φιλανθρωπία!
