Sabine Weiss: Πέθανε μια πρωτοπόρος της ευρωπαϊκής φωτογραφίας
Έγινε γνωστή ιδιαίτερα για τις εικόνες της στους δρόμους του Παρισιού και για 70 χρόνια παρέμεινε στην καρδιά της γαλλικής φωτογραφίας.
Σαμπίνε Βάις, μια από τις μεγαλύτερες φωτογράφους του 20ου αιώνα, μια θρυλική προσωπικότητα της ευρωπαϊκής σκηνής της φωτογραφίας, που υπήρξε από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του γαλλικού κινήματος της ουμανιστικής φωτογραφίας, μαζί με τους Robert Doisneau, Willy Ronis, Édouard Boubat και Izis Bidermanas, πέθανε σε ηλικία 97 ετών στο σπίτι της στο Παρίσι.
Γεννημένη στο Σεν Ζινγκόλφ της Ελβετίας, στο χωριό που χωρίζει τη γενέτειρά της από τη Γαλλία στις 23 Ιουλίου 1924, μυήθηκε στη φωτογραφία και έμαθε τα μυστικά της από τον χημικό πατέρα της σε πολύ νεαρή ηλικία.
«Συνειδητοποίησα πολύ μικρή ότι η φωτογραφία θα ήταν το μέσο έκφρασης μου. Ήμουν πιο οπτικός παρά διανοητικός τύπος… Δεν ήμουν πολύ καλή στη μελέτη. Έφυγα από το γυμνάσιο, έφυγα μια καλοκαιρινή μέρα με ποδήλατο», έλεγε.
Η Weiss άρχισε να φωτογραφίζει με μια κάμερα από βακελίτη που αγόρασε με το χαρτζιλίκι της και μαθήτευσε δίπλα στον μεγάλο Ελβετό φωτογράφο Fréderic Boissonnas στη Γενεύη. Μετά την αποφοίτησή της, άνοιξε το δικό της στούντιο το 1945, πριν φύγει οριστικά για το Παρίσι το 1946.
Οι τέλεια ισορροπημένες συνθέσεις είναι αναμφίβολα η μεγάλη δύναμη της Weiss, αλλά ίσως λιγότερο γνωστή είναι η αξιοσημείωτη ικανότητά της να δημιουργεί άμεσες συνδέσεις με τα θέματά της, ανεξάρτητα από το πόσο φευγαλέα είναι η συνάντηση. Η ζεστασιά των φωτογραφιών της είναι εντυπωσιακή, ιδιαίτερα σε σύγκριση με την ενίοτε κλινική ψυχρότητα της φωτογραφίας δρόμου του Cartier-Bresson.
Εκεί έγινε βοηθός του φωτογράφου μόδας Willy Maywald και δημοσίευσε το πρώτο ρεπορτάζ της σε ηλικία 21 ετών. Ο Maywald ήταν μάστορας στον φωτισμό, έλεγε η Weiss. Στα τρία χρόνια μαζί του, έμαθε τεχνικές που θα αποδεικνύονταν καθοριστικές για την μετέπειτα αξιοσημείωτη ευελιξία της ως φωτογράφος.
Για τις φωτογραφίες που τραβούσε στο δρόμο έλεγε: «Είναι ο μυστικός μου κήπος, το αυγό της πνευματικής μου φωλιάς, η προσωπική μου οικεία μνήμη».
Διακρίθηκε μέσα από την τεράστια γκάμα φωτογραφιών, ταξιδεύοντας συνεχώς, φωτογραφίζοντας για τους New York Times, το Newsweek, το Life, η Vogue, το Elle, όπως και διαφημιστικές και φωτογραφίσεις μόδας. «Το προσόν μου, όταν άρχισα να δουλεύω μόνη μου στο Παρίσι, ήταν ότι είχα ήδη μεγάλη εμπειρία. Είχα επτά ή οκτώ χρόνια φωτογραφίας πίσω μου. Όταν κάποιος μου ζητούσε μια ιστορία με εικόνες – ή για διαφήμιση, πορτρέτα, κάθε είδους πράγματα – κατάφερα να το κάνω».
Η μακρά καριέρα της στη μόδα, το φωτορεπορτάζ, τις φωτογραφίες δρόμου και τα πορτραίτα ανάμεσα στα οποία αυτά των Κοκό Σανέλ, Ίγκορ Στραβίνσκι, Φ. Σκοτ Φιτζέραλντ, Αλμπέρτο Τζακομέτι, Μπριζίτ Μπαρντό, είχε μόλις ξεκινήσει. Η Weiss μπορούσε να απαθανατίσει το βάθος και την ποικιλία της ανθρώπινης φύσης με κάθε απλότητα.
Το 1950 παντρεύτηκε τον Αμερικανό ζωγράφο Hugh Weiss και άρχισε να εργάζεται ως ανεξάρτητη φωτογράφος. Το 1952, ο Robert Doisneau τον προσκάλεσε να έρθει μαζί του στο πρακτορείο Rapho, το οποίο διαχειρίζεται επίσης το έργο του Willy Ronis και του Edouard Boubat.
Το 1955, ο Edward Steichen επέλεξε τρεις από τις φωτογραφίες του για τη θρυλική έκθεση “Family of Man” στο MoMA στη Νέα Υόρκη. Η Weiss ήταν πάντα αμφίθυμη σχετικά με τη συμμετοχή της σε εκθέσεις, βλέποντας τις έντυπες εκδόσεις ως μια απόλυτα κατάλληλη βιτρίνα. Είναι αξιοσημείωτο ότι δεν παρακολούθησε καν την πρώτη της ατομική έκθεση με 55 φωτογραφίες στο Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγο το 1954, γράφοντας στον επιμελητή του για να πει ότι είχε πάρα πολλές επαγγελματικές υποχρεώσεις στο Παρίσι. Ούτε είδε τη διάσημη έκθεση του MoMA σε επιμέλεια Edward Steichen, για την οποία ο διάσημος φωτογράφος ταξίδεψε στο Παρίσι από τη Νέα Υόρκη για να επιλέξει τρεις από τις φωτογραφίες της.
«Δεν χρειαζόταν να κάνω εκθέσεις. Ο άντρας μου ήταν ζωγράφος και έπρεπε να δείξει τη δουλειά του. Αλλά εγώ δούλευα με όλα τα περιοδικά και μου έστελναν αντίγραφα, απόδειξη ότι έχω κάνει τη δουλειά. Μπορούσα να δω τι έκανα».
Η Weiss έπρεπε συχνά να μεταφέρει βαρύ εξοπλισμό, πολλές κάμερες, φακούς και φίλτρα. Ήταν εξίσου περήφανη για τις φωτογραφίες που έβγαζε για τη διαφήμιση, όπως και για τις φωτογραφία του «γιατί μερικές φορές ήταν πολύ προκλητικές τεχνικά» όπως έλεγε.
Οι τέλεια ισορροπημένες συνθέσεις είναι αναμφίβολα η μεγάλη δύναμη της Weiss, αλλά ίσως λιγότερο γνωστή είναι η αξιοσημείωτη ικανότητά της να δημιουργεί άμεσες συνδέσεις με τα θέματά της, ανεξάρτητα από το πόσο φευγαλέα είναι η συνάντηση. Η ζεστασιά των φωτογραφιών της είναι εντυπωσιακή, ιδιαίτερα σε σύγκριση με την ενίοτε κλινική ψυχρότητα της φωτογραφίας δρόμου του Cartier-Bresson.
Πουθενά δεν είναι πιο εμφανής η ευκολία της Weiss με τους ανθρώπους όσο στις ασπρόμαυρες λήψεις της με παιδιά να παίζουν στους δρόμους της Ευρώπης και των ΗΠΑ της δεκαετίας του 1950.
Ήταν φίλη με τον Alberto Giacometti, αφού τον γνώρισε στη Γενεύη σε νεαρή ηλικία και φωτογράφισε τον καλλιτέχνη, το στούντιο και τη δουλειά του σε πολλές περιπτώσεις.
Κάποτε έβαλε ένα γλυπτό του Giacometti στο πίσω μέρος του αυτοκινήτου της και ζήτησε από τον σύζυγό της να οδηγήσει αυτήν και την οκτάχρονη κόρη τους, Marion, σε μια λίμνη στο κοντινό Bois de Boulogne, όπου ήθελε να φωτογραφίσει το έργο τέχνης. Η Weiss τοποθέτησε το γλυπτό στην άκρη της λίμνης και μετά επέστρεψε στην κάμερά της, έβαλε το κεφάλι της κάτω από το ύφασμα – και ξαφνικά άκουσε έναν μεγάλο παφλασμό, που την τρομοκράτησε. «Ευτυχώς, είχε πέσει στο νερό η κόρη μου» έλεγε μετά από χρόνια αφηγούμενη το περιστατικό. «Βγήκε από το νερό καλυμμένη με μικροσκοπικά σκουληκάκια!».
Για το βλέμμα της, που συνέλαβε τους ανθρώπους και τις εικόνες της καθημερινής ζωής με πρωτόγνωρη ευαισθησία και για την πίστη της στην ουμανιστική αξία της φωτογραφίας επί 80 ολόκληρα χρόνια τιμήθηκε με ένα από τα πιο περίβλεπτα βραβεία παγκοσμίως, το Women in Motion, το 2020 από τον όμιλο Kering σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Φωτογραφίας Les Rencontres d’Arles.
Αν και είχε σταματήσει να βγάζει φωτογραφίες, η Weiss συμμετείχε ενεργά στο αρχείο της μέχρι τον θάνατό της. Έγινε γνωστή ιδιαίτερα για τις εικόνες της στους δρόμους του Παρισιού και για 70 χρόνια παρέμεινε στην καρδιά της γαλλικής φωτογραφίας.
Δούλεψε κάνοντας μόδα, ρεπορτάζ, φωτογραφία δρόμου και διαφήμιση απεικονίζοντας την ανθρώπινη κατάσταση και συνδέοντας τη δουλειά της με το ρεύμα της ουμανιστικής φωτογραφίας. Οι εικόνες του έχουν γίνει αντικείμενο πολυάριθμων εκθέσεων σε όλο τον κόσμο κξαι υπάρχουν σε συλλογές μεγάλων μουσείων όπως το MoMa και το Metropolitan Museum of Art στη Νέα Υόρκη, το Centre Georges Pompidou, το Ινστιτούτο Τέχνης στο Σικάγο, το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στο Κιότο κ.ά..
Follow Vantagemag on Instagram to see the latest news
