Το χρυσάφι της Βαλτικής – Του Τζιοβάνη Κουζαλή
Έμεινα με το στόμα ανοικτό. Να πω ότι δεν το περίμενα! Σε καμία περίπτωση δεν ανάμενα να περάσω τόσο όμορφα και να ενθουσιαστώ τόσο με την πόλη και την αρχιτεκτονική της αλλά και με τον κόσμο της.
Πρώτη φορά ταξιδεύω σε χώρα τις Βαλτικής. Χώρα που δεινοπάθησε για αρκετά μαύρα χρόνια κάτω από τους Σοβιετικούς και αυτό είναι εμφανές σε όλες τις περιπτώσεις που οι Λιθουανοί μπορούν να το δείξουν. Πράγματι ιστορικά οι Λιθουανοί πείνασαν, κατακρεουργήθηκαν από τον Στάλιν και τους διαδόχους του μέχρι τη λύτρωση τους στις 11 Μαρτίου, 1990. Όμως οι Λιθουανοί θα πρέπει να αναγνωρίσουν ότι οι υποδομές που άφησαν οι Ρώσοι (εντυπωσιακά ανοικτοί δρόμοι, πάρκα, κτίρια κ.α.) έδωσαν την ευκαιρία σε μια σωστή δομή πολιτικών να δημιουργήσουν μια χώρα αλλά και μια πρωτεύουσα που πραγματικά είναι ένα κόσμημα.
Βίλνιους, η πρωτεύουσα της Λιθουανίας είναι μια πόλη με μπαρόκ στυλ που δικαίως ονομάζεται το διαμάντι της Βαλτικής. Μια πόλη τόσο ζωντανή αλλά και τόσο ευχάριστη και συνάμα αυθεντική. Με το δικό της μεσαιωνικό στυλ νιώθεις την αλλαγή και την πορεία για μια πόλη που σιγά σιγα γίνεται η σύγχρονη μητρόπολη της χώρας.
Μία μικρή σχετικά πόλη με περίπου μισό εκατομμύριο κατοίκους, αλλά με το μεσαιωνικό κέντρο να έχει διατηρηθεί ατόφιο. Έντονο το καθολικό στοιχείο κι αυτό γιατί διατηρούσε στενότερους δεσμούς με την Πολωνία, παρά με τη Σοβιετική Ένωση, με τις συνοικίες γύρω από το κέντρο να στολίζονται με τα μικρά και αγροτικά σπιτάκια που δινουν μια πιο παραμυθένια χροιά στην πόλη.
Το Βίλνιους είναι ένας πολύ οικονομικός προορισμός και ακόμα και με το Ευρώ ως νόμισμα, η χώρα παραμένει η πιο χαμηλή σε budget χώρα της Βαλτικής. Ο συνδιασμός της Μπαρόκ πόλης με τους δύο ποταμούς (Βίλνελε και Νέρις) να την χωρίζουν σε μικρά όμορφα αυτόνομα κομμάτια, το Βίλνιους κάνει έντονα βήματα για αναβάθμιση και δημιουργία του νέου και μοντέρνου κομματιού του.
Σημεία αναφοράς, είναι ο λόφος όπου γεννήθηκε η πόλη, εκεί όπου χτίστηκε το κάστρο στις αρχές του 13ου αιώνα και αποτέλεσε την απαρχή του Βίλνιους. Εκεί νιώθεις και βιώνεις την καρδιά της πόλης και στην κορυφή του ανηφορίζει ένα χωμάτινο λίγο επικίνδυνο αλλά όμορφο δρομάκι που ξεκινά από την πλατεία του Καθεδρικού και με μαεστρία περνά από τα δύο απομεινάρια φρουρίων που σε ταξιδεύουν σε άλλες ονειρικές εποχές.
Πιο κάτω στους πρόποδες του λόφου βρίσκεται η τεράστια πλατεία του εντυπωσιακού κάτασπρου Καθεδρικού ναού της πόλης. Το σημείο αυτό είναι ίσως το πιο γνωστό σημείο συνάντησης στην πόλη. Ο ναός, αρχικά αφιερωμένος στον… ντόπιο Δία, έγινε τελικά καθολικός καθεδρικός των Αγίων Stanislav και Vladislav και απέκτησε μπαρόκ/κλασική μορφή – η πρόσοψή του θα σας θυμίσει ελληνικό ναό. Το διαφορετικό αλλά και ξεχωριστό καμπαναριό του ναου υψώνεται πάνω από τα 50 μέτρα και δίνει μια διαφορετικότητα στην πλατεία. Στη βάση του λευκού καμπαναριού υπάρχει και το μικρό «μυστικό» της πλατείας, ένα ζωγραφιστό πλακάκι, το άγγιγμα του οποίου, λέει ο θρύλος, φέρνει καλοτυχία. Εγώ το άγγιξα. Άντε και εσείς με το καλό.
Από την πλατεία του Καθεδρικού ναού ξεκινά η μεγάλη λεωφόρος Gedimino (εκεί ευτυχώς είχα διευθετήσει τη διαμονή μου), η πιο αρχοντική του Βίλνιους, με μεγάλα εμπορικά καταστήματα πλάι σε απαστράπτοντα κτίρια του 19ου αιώνα. Με μια βόλτα σε αυτή τη λεωφόρο θα περάσετε μπροστά από σημαντικά κτίρια της πόλης, όπως το Εθνικό Θέατρο, το Μουσείο της Λιθουανικής Τράπεζας, την Όπερα του Βίλνιους, τα Κυβερνητικά Γραφεία, τη Μουσική Ακαδημία. Το πιο ενδιαφέρον χαρακτηριστικά της λεωφόρου Gedimino ήταν ότι μετά από κάποια ώρα ο δρόμος έκλεινε για τα αυτοκίνητα και η λεωφόρος ήταν πλέον διαθέσιμη μόνο για τους πεζούς και τους νέους, οι οποίοι κατέβαιναν προς το κέντρο της πόλης κρατώντας τα μηχανάκια τους. Όταν ταξιδεύεις στο εξωτερικό το μάτι σου δε μένει μόνο στα μνημεία, αλλά και στους ανθρώπους. Αυτοί άλλωστε είναι ο σύγχρονος καθρέφτης της χώρας.
Εκεί παρατήρησα ότι οι Λιθουανοί είναι κομψοί και καλοντυμένοι. Όμορφος κοσμος γενικά που ενδιαφέρεται για την εμφάνιση του. Στα ανατολικά του ιστορικού κέντρου, πέρα από τον ποταμό Vilnia, ξεκινά μια διαφορετική πλευρά της πολης. Ένα Λιθουανικό Σόχο θα το έλεγα. Στο κεντρικό δρομάκι θα βρείτε το άγαλμα του Προστάτη Άγγελου του Uzupis, το οποίο επισκέφτηκε και ο ίδιος ο Δαλάι Λάμα. Θα δείτε επίσης χαραγμένο σε πλάκες στον τοίχο, το Σύνταγμα του Uzupis, με θεμελιώδη δικαιώματα όπως «ένας σκύλος έχει το δικαίωμα να είναι σκύλος», «οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα να είναι χαρούμενοι» ή «οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα να είναι λυπημένοι».
Το Βίλνιους είναι η μεγαλύτερη μπαρόκ παλιά πόλη ολόκληρης της Ευρώπης και προστατευμένη από την UNESCO ως μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Ο δρόμος του Κάστρου (Pilies) είναι μαγευτικός, με μικρομάγαζα, μουσικούς του δρόμου και παρατεταγμένα café, μαγαζια με σοκολάτες (για τους λατρες της καφέ θεάς) αλλά και εστιατόρια και μπυραρίες. Είναι μια περιοχή που επιβάλλεται να περάσετε από όλα τα στενοσόκακα του μεσαίωνα που είναι σαν ένας ευχάριστος και πανέμορφος λαβύρινθος. Και αυτό διότι κάθε μικρό δρομάκι του σε οδηγεί και σε μία ήσυχη, αλλά και τόσο ενδιαφέρουσα και διαφορετική περιδιάβαση.
Στην άλλη άκρη της Παλιάς Πόλης, κάθε βόλτα καταλήγει με μαθηματική ακρίβεια στις Πύλες της Ανατολής, εκεί όπου στο κτίσμα πάνω από την Πύλη δεσπόζει η χρυσή εικόνα της Παναγίας, το πιο πολυσύχναστο «προσκύνημα» του Βίλνιους. Και λένε ότι όταν προσκυνήσεις τη δική τους μεγαλόχαρη, σίγουρα θα ξαναπάς πίσω. Εγώ πάντως προσκύνησα.
