Οι κριτές των πάντων…

Της Βέρας Κοσμά

Η διαμόρφωση της συμπεριφοράς κάθε ανθρώπου καθώς και η εξέλιξη του επηρεάζονται από κληρονομικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες.

Η πιο άμεση επίδραση του περιβάλλοντος, στο άτομο έρχεται από την οικογένεια και από τις πρώτες διαπροσωπικές σχέσεις. Συνήθως οι πρώτες διαπροσωπικές σχέσεις είναι οι γονείς.

Σε περίπτωση που δεν υπάρχουν γονείς, τότε οι σημαντικοί άλλοι, μπορεί να είναι ο παππούς και η γιαγιά ακόμη και οι θείοι.

Οι σημαντικοί άλλοι λοιπόν, οι γονείς κυρίως, μέσα από τη συμπεριφορά τους διαμορφώνουν ένα μοναδικό περιβάλλον κάθε φορά για τα παιδιά. Οι γονείς επηρεάζουν την συμπεριφορά του παιδιού με τη δική τους συμπεριφορά καθώς το πως συμπεριφέρονται, ελκύει συναισθηματικές αντιδράσεις από τη πλευρά του παιδιού. Επίσης αποτελούν τρόπο μίμησης για τη συμπεριφορά του παιδιού. Έτσι έχουμε δύο διαφορετικούς τρόπους που επηρεάζουν τη συμπεριφορά του ανθρώπου, όμως οι δρόμοι αυτοί δε διακρίνονται στη πράξη. Για παράδειγμα ένα παιδί που το χτυπούν οι γονείς του, και αυτό με τη σειρά του χτυπά άλλα παιδιά. Αφενώς μιμείται και αφετέρου αντιδρά με επιθετικότητα και θυμό στις επιθέσεις που δέχεται από τους γονείς. Αυτά λοιπόν είναι η βάση του παιδιού και θα τα κουβαλάει μέχρι να γίνει ένας ενήλικας άνθρωπος. Ο άνθρωπος αλλάζει όμως χρειάζεται πολύ μεγάλη προσπάθεια και δουλειά για να ξεφύγει από τις βάσεις του που έφτασαν ήδη να τον διαμορφώσουν ως άνρθωπο.

Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας που μπορεί να επηρεάσει τη συμπεριφορά και την προσωπικότητα του ανθρώπου, είναι τα γεγονότα της ζωής. Διαφορετικοί άνθρωποι, αντιδρούν με διαφορετικό τρόπο στο ίδιο γεγονός. Ένα γεγονός όμως δεν είναι τραυματικό καθεαυτό. Έχει να κάνει με το παρελθόν του ατόμου, τον χαρακτήρα του και το περιβάλλον που μεγάλωσε και ζει.

Υπάρχει ακόμη και η αντικειμενική πραγματικότητα και η υποκειμενικότητα. Η κατασκευή της ιστορίας μας, μέσα από τους δικούς μας φακούς. Η κατασκευή της ιστορίας του κάθε ανθρώπου λέει ότι ο κάθε άνθρωπος έχει δίκαιο από τη δική του πλευρά.

Έτσι λοιπόν ο άνθρωπος πρέπει να είναι ευγενικός με τους άλλους ανθρώπους που συναντά στη ζωή του. Η συμπεριφορά του καθώς και οι πράξεις του, δεν έχουν να κάνουν μόνο με την παρούσα φάση του ανθρώπου αλλά με όλη του τη ζωή, με θέματα που ίσως να είναι καλά κρυμμένα στο υποσυνείδητο, και ιστορίες που ίσως εμείς δεν έχουμε ιδέα ακόμη και αν γνωρίζουμε πολύ καλά τον άλλον.

Το κλειδί για να μην κρίνουμε τους άλλους είναι η αυτογνωσία. Ας κάνει ο καθένας την ερώτηση στον εαυτό του. “Αν βρισκόμουν στην ίδια θέση τι θα έκανα;” “Έχω ζήσει όλη τη ζωή του ανθρώπου που κρίνω για να είμαι σε θέση να τον κρίνω;” Αν όχι, τότε πως μπορώ να κρίνω; Ας βάλει ο καθένας από εμάς ένα στόχο στη ζωή του, να κοιτάει μόνο τον εαυτό του. Αν ο άνθρωπος αγαπήσει πραγματικά τον εαυτό του, και καταλάβει πόσο μοναδικός και σπουδαίος άνθρωπος είναι τότε δεν θα έχει καμία διάθεση να κρίνει και να σχολιάζει τους άλλους.

Εσύ πόσο αγαπάς τον εαυτό σου;

Γεωργία Θεοφάνους

Ψυχολόγος, Εμψυχώτρια θεατρικής αγωγής

Μέλος της ομάδας των εθελοντών ψυχολόγων της επαρχίας Αμμοχώστου και εθελόντρια στη γραμμήψυχολογικής υποστήριξης “Μαζί μπορούμε”.